Oud-voetballers aanstellen als trainer, ook al hebben ze nauwelijks of geen ervaring: het is een fenomeen dat het afgelopen decennium als nooit tevoren gestalte kreeg. Het deed onder meer Co Adriaanse de wenkbrauwen al eens fronsen. Een goed paard, zo stelde hij, was immers nog geen goede ruiter.
Het zijn woorden die mij gisteren en vanmorgen veelvuldig te binnen schoten. Aanleiding zijn natuurlijk de povere resultaten en dito spel van mijn grote liefde PSV, om me maar even eufemistisch uit te drukken. En hoewel ik het kind niet met het badwater weg wil gooien en nog liever spruitjes eet dan opportunistisch wil zijn, zou ik Mark van Bommel toch liever zien gaan dan blijven. En die woorden doen me pijn. Omdat Van Bommel een echte PSV’er is. Omdat hij als speler bluf, karakter en kwaliteit bracht. En, niet te vergeten: zilverwerk. Maar waarom toch doet hij als trainer keer op keer wat niemand zou doen en waarom is hij zo volhardend in zijn (foute) keuzes? Is het zijn eigenwijsheid of houdt hij er daadwerkelijk een uiteindelijk succesvolle en voor leken volkomen onbegrijpelijke visie op na?
De eerste maanden na het aantreden van de clubicoon waren in sommige wedstrijden spectaculair en op papier uiterst succesvol. PSV verloor slechts eenmaal in de competitie en in de Champions League werd mastodonten als Barcelona en de Spurs goed partij geboden. Wie echter kritisch keek, zag ook dat PSV vooral in uitwedstrijden controlerend –lees: laf- voor de dag kwam en na een voorsprong voornamelijk op eigen helft te vinden was en over geluk bovendien niets te klagen had. Maar welke supporter zou zich daar nu druk om maken? We stonden bovenaan en er werd veel gescoord. Na de winterstop vormde Emmen-uit echter het startsein voor een twijfelend en weifelend PSV. Van Bommel begon onophoudelijk te sleutelen aan zijn middenrif en presteerde het zelfs Luuk de Jong ‘op 10’ te posteren. Dat is hetzelfde als in een korte broek naar Antartica gaan, ziek terugkomen en blijven volhouden dat een winterjas geen verschil gemaakt zou hebben. Totale waanzin dus. Desalniettemin bleef PSV door Amsterdams falen in de titelrace en had het het winnen van deze strijd zelfs lange tijd in eigen hand. Cruciaal was het treffen in de Arena. Maar ook hier kreeg PSV het loon van de angst. Nadat Ajax met tien man in de touwen lag en bijna om de genadeklap leek te smeken, besloot Van Bommel te gokken op een gelijkspel en vast niet aanvallend te wisselen. Na de verloren wedstrijd beweerde hij met droge ogen dat dit een te groot risico zou zijn geweest. Uiteindelijk sloot PSV het seizoen zonder prijzen af. Maar vooruit: Ajax was erg sterk en je kunt nu eenmaal niet elk jaar kampioen worden.
De neerwaartse lijn werd echter aan het begin van dit seizoen doorgezet met het debacle van Basel. Zonder PSV te willen overschatten en Basel te willen onderschatten, was dit een tegenstander die te pakken was. Of is het raar als ik zoiets zeg over een ploeg waar Ricky van Wolfswinkel basisspeler is? Huzarenstukje van Van Bommel in deze periode was zijn lumineuze plan Bergwijn achter de spitsen te laten spelen. Waar iedereen weet dat hij een typische buitenspeler is en iedereen zag dat Bergwijn totaal niet uit de verf kwam, bleef Van Bommel de achterban feitelijk voorliegen door te stellen dat Bergwijn wel degelijk senang was op zijn nieuwe positie. Totdat ‘Stevie’ zelf stelde dat hij toch liever op de flanken speelde. Als je hier over nadenkt is het lachwekkend maar Van Bommel zag dit, natuurlijk, anders. De niet scherpe media vergaten hem echter te wijzen op het negeren van Ihattaren, die zonder twijfel een positieve bijdrage had kunnen leveren tegen de Zwitserse middelmaat. Deelname aan het miljardenbal werd vakkundig om zeep geholpen, net als de waarde van de aanvoerdersband. Want zijn er inmiddels nog PSV-supporters te noemen die niet voor elke wedstrijd vol verwachting kijken naar de opstelling, hopende dat Rosario uit de basis is verdwenen? Maar nee: wij zien het verkeerd. Het structurele balverlies, de dekkingsfouten en de schertsen voor de camera van onze aanvoerder zijn alleen in de ogen van Van Bommel te rechtvaardigen. Waarschijnlijk wil hij gewoon geen voetbal op het middenveld en, dus, in het elftal. En prefereert hij paniek, slordigheid en beton.
Het falende technische beleid, de afwezigheid en schorsingen van dragende spelers en pure pech zouden voor begrip moeten zorgen voor de huidige situatie. Zo is het aan John de Jong te wijten dat de topclub PSV geen fatsoenlijke linksback in de selectie heeft en is de afwezigheid van Bergwijn en Malen pure overmacht. Maar de muurvaste positie van Rosario en Zoet, het feit dat PSV pas na tegendoelpunten laat blijken wel druk te kunnen zetten, de ongelukkige en te late wissels en tactische voorspelbaarheid zijn wel degelijk terug te voeren op de visie –lees: gebrek aan visie- van Mark van Bommel. Die overigens gisteren stelde dat PSV ‘gewoon’ moet blijven doen wat het altijd al deed. Het schijnt dat mensen gek worden als ze andere resultaten verwachten terwijl ze hetzelfde blijven doen. Ik vraag me af wat eerder gaat gebeuren: de supporters die gek worden of Van Bommel die vertrekt. Ik hoop op het laatste.
Lucas Ursem
